Η καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία μέσα από τη ματιά τριών Αμερικανών συγγραφέων

 

Έχω αρκετές φορές αναρωτηθεί παρατηρώντας τη συμπεριφορά κάποιων -κυρίως ηλικιωμένων- ανθρώπων τί να ήταν αυτό που τους έσπρωξε προς τη μεριά του κακού. Ποιο γεγονός να ήταν αυτό που τους σημάδεψε στρέφοντάς τους σε μια πίκρα που ο χρόνος αύξησε, σ' ένα δηλητήριο που μοιάζει να στάζει ακατάπαυστα από τα χείλη τους και δεν προβλέπεται να παύσει πριν από τον θάνατό τους. Συχνά μάλιστα, έχω παρατηρήσει πως αυτά τα άτομα είναι οι ίδιοι άνθρωποι που σταυροκοπιούνται ολημερίς, νηστεύουν, (επι)κοινωνούν μέσα σε μια θρησκεία που πρεσβεύει την αγάπη, απέχοντας από αυτή παρασάγγας. Φορούν το όνομα της αγάπης σαν ρούχο ξένο, σκορπώντας χολή στο πέρασμά τους. 

Σίγουρα υπάρχουν πολλές αιτίες που δημιουργούν έναν αντικειμενικά κακό άνθρωπο. Θέλω να πιστεύω πως κανείς δεν γεννιέται έχοντας κακία, γίνεται κακός κατά τη διαχείριση των βιωμάτων του σύμφωνα πάντα με τις επιλογές του. Είναι, άλλωστε, θέμα χαρακτήρα το πως αντιδρούμε στις καταστάσεις που προκύπτουν στη ζωή μας, με πόση ευγένεια, καλοσύνη, ανιδιοτέλεια τις χειριζόμαστε, προσδοκώντας να δημιουργήσουμε -συνειδητά ή ασυνείδητα- έναν εαυτό για τον οποίο να νιώθουμε περήφανοι ή, έστω, να μην ντρεπόμαστε.

Η καταπίεση της αλήθειας του Εαυτού, ένας από τους λόγους

Είναι γεγονός πως η καταπιεσμένη σεξουαλικότητα συνδέεται άρρηκτα με θέματα ψυχικής υγείας. Για πόσο μπορεί ένας άνθρωπος να κρύβει τον εαυτό του, μου λες; Μάλιστα, σε έρευνες ψυχικής υγείας που έγιναν έχει αποδειχθεί πλέον πως οι ακραία ομοφοβικοί άνθρωποι είναι συνήθως αυτοί που καταπιέζουν τη δική τους ομοφυλοφιλία...

Λογοτεχνία και Καταπίεση της σεξουαλικότητας

Διαβάζοντας Κάρσον ΜακΚάλλερς αντιλαμβάνεται κανείς ότι η συγγραφέας μιλά για την ομοφυλοφιλία με υπονοούμενα. Πλέκει τους χαρακτήρες της κάτω από το πρίσμα της αντίστασης στην ετεροκανονικότητα σκιαγραφώντας συνάμα μια αρρωστημένη ανάπτυξη της κοινωνίας σε βάρος της αλήθειας του εαυτού. Άνθρωποι που τείνουν στη μοναχικότητα, αποτραβηγμένοι από το κυρίως σώμα του περιβάλλοντός τους, συχνά αποστασιοποιημένοι ώστε να νιώθουν προστατευμένοι, υπό τον φόβο της απόρριψης, είναι οι ήρωές της. Οι επιθυμίες των χαρακτήρων αιωρούνται ανάμεσα σε λυρικές περιγραφές τοπίων και ανθρώπων μιας εποχής όπου η Αμερικάνικη Δύση πασχίζει να βγει από την αγριότητα που κουβαλά εν τη γενέσει της. Το "σωστό" και το "λάθος" οριοθετούν τις πράξεις των ανθρώπων σε έναν κόσμο όπου ο εξοστρακισμός μπορεί άνετα να σημαίνει βίαιο θάνατο. Το ίδιο όμως κάλλιστα μπορεί να σημαίνει και ο συμβιβασμός.

Γιατί μερικοί άνθρωποι το έχουν μέσα τους να αποποιούνται κάποια στιγμή οτιδήποτε προσωπικό, προτού προλάβει να ζυμωθεί με το είναι τους και να τους φαρμακώσει. Το πετάνε σε κάποιο άλλο ανθρώπινο πλάσμα ή το διοχετεύουν σε μια ιδέα. είναι αναγκασμένοι να το κάνουνε, το έχουν μέσα τους.

Την Άννυ Πρου την γνωρίσαμε οι περισσότεροι μετά από την ταινία "Το μυστικό του Brokeback mountain" καθώς είναι η συγγραφέας της συλλογής διηγημάτων "Close Range" στην οποία περιλαμβάνεται το ομότιτλο έργο. Αν και η πιο δημοφιλής  σύγχρονη Αμερικανίδα συγγραφέας, επιμένει να γράφει -όπως η ίδια έχει πει- με τον "παλιό" τρόπο τις πολυπρόσωπες ιστορίες της, να διηγείται δηλαδή απολύτως περιγραφικά αλλά και ηθογραφικά τις ζωές των ανθρώπων της Αμερικανικής υπαίθρου, των σκληροτράχηλων ανθρώπων των βουνών και των πεδιάδων που και η ίδια έχει αγαπήσει και τους έχει αφιερώσει τη ζωή της. Άνθρωποι για άλλους αόρατοι παίρνουν υπόσταση κι αξία μέσα από το έργο της κερδίζοντας την αμέριστη συμπάθεια των αναγνωστών σε σημείο λύπησης. Ποιός δεν πόνεσε τον δύστυχο Ένις που, ακολουθώντας όχι την καρδιά του αλλά τον φόβο του για την κοινωνική κατακραυγή χάνει για πάντα τον αληθινό του έρωτα; 

Πότε μπορείς να πεις πως δεν αντέχεις άλλο; Τι είν' αυτό που τραβάει το μοχλό και σπας το σήμα που λέει ΣΤΟΠ; Τι ηλεκτρικό φορτίο είν' αυτό που τσιτσιρίζει και βραχυκυκλώνει στο μυαλό και σε κάνει να πάρεις την απόφαση και να σηκωθείς να φύγεις;

Ένα μυθιστόρημα που αδικήθηκε από τους κριτικούς όταν κυκλοφόρησε μα ο χρόνος το δικαίωσε, είναι  "Η εξουσία του σκύλου" του Thomas Savage που έρχεται και πάλι στην επικαιρότητα λόγω της ομότιτλης ταινίας που ανέβηκε πρόσφατα από την πλατφόρμα του Netflix. Στο βιβλίο αυτό έχουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σκιαγράφησης ενός χαρακτήρα που η καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία τον έχει μετατρέψει σε μισάνθρωπο. Ενώ πρόκειται για ένα ιδιαίτερα έξυπνο άτομο, οξυδερκή, μορφωμένο και δεξιοτέχνη, προτιμά να προβάλει την αρρενωπότητά του ως κύριο χαρακτηριστικό του ώστε να ταιριάζει στην αγριότητα του τόπου όπου μεγαλώνει. Πρόκειται για ένα ηθογραφικό δράμα μιας εποχής όπου ο άντρας έπρεπε να φαίνεται σκληρός για να θεωρείται πως είναι, κρύβοντας οποιεσδήποτε αποκλίνουσες συμπεριφορές θα μπορούσε να έχει ώστε να επιβιώσει και να κερδίσει τον σεβασμό της ομήγυρής του. Σε ένα τοπίο άγριο η ευαισθησία δεν συγχωρείται, η έλξη προς το ίδιο φύλο καταπιέζεται δημιουργώντας χαρακτήρες ανθρωποφοβικούς και δηλητηριώδης. Ο κεντρικός χαρακτήρας του Savage, ο όμορφος, έξυπνος, πλούσιος Φιν καταπιέζει τόσο την έλξη του προς το ίδιο φύλο και προσπαθεί τόσο να την κρύψει που γίνεται το απόλυτο κακό: ένας άνθρωπος που μισεί τους πάντες σχεδόν, ειρωνεύεται και ασκεί εκφοβισμό σε οποιονδήποτε διαφέρει, κρύβοντας τον αληθινό εαυτό του πίσω από την σαθρή θωριά της ηθικής και μιας επίπλαστης ακεραιότητας. 

Είχε αποστραφεί τον κόσμο, για να μην τον αποστραφεί πρώτος εκείνος.

Και οι τρεις συγγραφείς αγαπούν την περιγραφική λογοτεχνική απόδοση. Τα έργα τους μας ταξιδεύουν στην Αμερική των ανοιχτών πεδιάδων και της άγριας φύσης, των δασών και των χιονισμένων βουνών, στα χρόνια των ράντζων και των επεκτατικών ενεργειών των λευκών σε βάρος των Ινδιάνων. Ο αγώνας για επιβίωση είναι καθημερινή συνήθεια κι η προσαρμογή στις συνθήκες όντας δύσκολη υπόθεση δημιουργεί χαρακτήρες άξιους προς ανθρωπολογική και ψυχιατρική μελέτη· ο άνθρωπος, πάντα όμως και πάνω από όλα θα έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον Εαυτό. Κι η απόδοση αυτής της αγωνίας στη λογοτεχνία δημιουργεί  αριστουργήματα.

Τα βιβλία μου, όπως εμφανίζονται στην φωτογραφία: Η εξουσία του σκύλου, του Thomas Savage, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγκυρα σε μετάφραση της Κώστιας Κοντολέων. Το μυστικό του Brokeback Mountain, της Άννυ Πρου, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Αυγούστου Κορτώ και το μυθιστόρημα Η καρδιά κυνηγάει μονάχη, της Κάρσον ΜακΚάλλερς, είναι από τις Εκδόσεις Εξάντας (η έκδοσή μου είναι του 1981) σε μετάφραση Βικτωρίας Τράπαλη. Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Διόπτρα.