Ένα έγκλημα, του Georges Bernanos

Ονειρεύομαι, σημαίνει λέω ψέματα στον εαυτό μου, και για να πεις ψέματα στον εαυτό σου πρέπει πρώτα να μάθεις να λες ψέματα σε όλους τους άλλους.

Διαβάζουμε  από το οπισθόφυλλο:

" Σ' ένα μυθιστόρημα μεταξύ αστυνομικού είδους και πνευματικής περιπέτειας, ανάμεσα στον λυρισμό του ύφους και τη δυσφορία που προκαλούν οι έρευνες, ο Μπερνανός δεν αφήνει τον αναγνώστη να πάρει ανάσα μέχρι την τελευταία σελίδα. Η λύση του μυστηρίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως και σκανδαλιστική για την εποχή που γράφτηκε το μυθιστόρημα."

Το αποτύπωμα που άφησε εντός μου:

Το μυθιστόρημα "Ένα έγκλημα", κυκλοφόρησε το 1935. Μιλά για μία σειρά εγκλημάτων που διαπράχθηκαν σε ένα ορεινό χωριό της Γαλλικής εξοχής, κι έχει όλο το "πακέτο" του αστυνομικού μυθιστορήματος: επιθεωρητές, ανακριτές, αστυνόμους, μάρτυρες και φυγάδες, ενόχους και αθώους. Ως εδώ, όλα είναι όπως τα γνωρίζουμε όλοι από τις επαφές μας με τα βιβλία αστυνομικού ενδιαφέροντος. 

Αυτό που μου τράβηξε την προσοχή και με κράτησε πραγματικά στο βιβλίο κάνοντάς μου θετικότατη εντύπωση, είναι το πνευματικό ταξίδι που προσφέρει ο συγγραφέας με τη γραφή του μέσα από μια σχετικά κοινή αστυνομική ιστορία. Το βάθος κάποιων χαρακτήρων είναι προς συνεχή εξερεύνηση και ξεδιπλώνεται αργά καθώς η ιστορία εκτυλίσσεται. Συνάμα όμως φροντίζει ο συγγραφέας να μας στρέφει στα ενδότερα του δικού μας χαρακτήρα, κάνοντας επίκληση όχι μόνο στο συναίσθημα αλλά και στη λογική μας. Δεν καλούμαστε μόνο να λύσουμε τα εγκλήματα, καλούμαστε να κατανοήσουμε την ανθρώπινη φύση και τον μηχανισμό εκείνον που οδηγεί ένα άτομο στο έγκλημα...

ο κοινός άνθρωπος δεν γνωρίζει τον εαυτό του παρά μέσα από την κρίση των άλλων, οι άλλοι είναι αυτοί που του δίνουν το όνομά του, αυτό το όνομα με το οποίο ζει και πεθαίνει, σαν ένα πλοίο με ξένη σημαία.

Ο συγγραφέας δίνει έμφαση στο ψέμα. Όχι οποιοδήποτε ψέμα βέβαια, αλλά εκείνο που για να καλύψει κάποιο βαρύ μυστικό  που δεν πρέπει - για οποιονδήποτε λόγο - να φανερωθεί, μεγαλώνει και μεγαλώνει και μεγαλώνει... ώσπου στο τέλος αποκαλύπτεται καταστρέφοντας τον δημιουργό του και όποιον άλλο έχει εμπλακεί.

Το ψέμα... το προσωπείο... η υποκρισία... Ένα θέμα που θα είναι πάντα επίκαιρο και άλυτο, που αντιμετωπίζεται όμως ανάλογα με την προσωπική ηθική του καθενός, τον χαρακτήρα και τις ψυχικές κι ενίοτε σωματικές αντοχές του. Ο Μπερνανός, με απίστευτη τόλμη και ψυχραιμία, αναζητά την αλήθεια των ανθρώπων πίσω από τα άθλια ψέματά τους. Όμως, όπως με αφοπλιστική ειλικρίνεια παραδέχεται με τη φωνή του ήρωά του:

Αναζητώ την αλήθεια, αλλά δεν έχω πολλή όρεξη να τη βρω...

Το βιβλίο κυκλοφόρησε στη χώρα μας το 2020 από τις εκδόσεις UTOPIA σε μετάφραση Έφης Κορομηλά. Αξίζει να το διαβάσετε. Σας φανερώνω επίσης ότι μπορούμε να το συμπεριλάβουμε στην ΛΟΑΤΚΙ+ βιβλιογραφία, μα περισσότερα δεν μπορώ να εξηγήσω πάνω σε αυτό δίχως να κάνω άθελά μου αποκαλύψεις της υπόθεσης.

Τρία εγκλήματα, ένας καθολικός ιερέας που με τις πνευματικές του γνώσεις, τη γλυκιά του γλώσσα και την -σχεδόν θηλυκή- ομορφιά του μαγεύει τους πάντες, ένα ψέμα που με τον χρόνο μεγαλώνει, μία κληρονόμος, μία γριά οικονόμος που κάποτε ήταν καλόγρια μα αποσχίστηκε, ένα έφηβο παπαδάκι, ένας ανακριτής ορκισμένος να ανακαλύψει την αλήθεια. 

Αγάπες ανεκπλήρωτες κι έρωτες ανολοκλήρωτοι που γεννούν ανάγκες, αισθήσεις που υποβόσκουν και υπονοούνται στην κλειστή κοινωνία ενός χωριού που παλεύει να επιστρέψει στις πεζές, κοινότοπες συμπεριφορές που δεν κρύβουν εκπλήξεις κι άρα είναι εύκολα διαχειρίσιμες. Το μυθιστόρημα του Μπερνανός είναι μια αστυνομική ιστορία που ταράζει τα λιμνάζοντα νερά του κατεστημένου, μιλώντας για εκείνα που συμβαίνουν στο παρασκήνιο της ιεροσύνης και πίσω από τα σφαλιστά παραθυρόφυλλα των χωριατόσπιτων, για την υποκρισία, το ψέμα και την αδιαφορία που προκύπτει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να υποτάσσεται  στα κοινωνικά στερεότυτα σε βάρος των "θέλω" και των προσωπικών του αναγκών, ακόμα κι όταν είναι άτομο πέρα από κάθε υποψία.