Μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη!

 

Στις 2/6/22 είχα την χαρά να δώσω με αφορμή το νέο μου μυθιστόρημα ΘΥΜΑΤΑ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν, μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Μαρία Κομελίδου και την Ρωξάνη Σπανού για την σελίδα τους που αφορά τον κόσμο των βιβλίων, "Σελιδοδείκτης". Η συνέντευξη ήταν ζωντανά στο Facebook και δυστυχώς δεν διασώθηκε το ηχητικό. Κατάφερα ωστόσο να την απομαγνητοφωνήσω προτού την χάσω και σας την παραθέτω εδώ, μιας και θεωρώ ότι είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις που έχω έως τώρα δώσει. Οι ερωτήσεις ήταν ουσιαστικές, οι απαντήσεις που δόθηκαν έλυναν, θεωρώ, οποιεσδήποτε απορίες θα μπορούσε να έχει το αναγνωστικό κοινό σχετικά με το βιβλίο, κι όλοι κερδίσαμε κάτι από αυτή την εποικοδομητική συζήτηση που εξελίχθηκε ένα όμορφο απόγευμα του Ιούνη.

- Πες μας λίγα λόγια για σένα.

Ονομάζομαι Λία Νικολάου, γεννήθηκα στον Βόλο όπου και κατοικώ έχοντας ενστερνιστεί διάφορους κοινωνικούς  ρόλους μεγαλώνοντας εδώ και 48 χρόνια. Γράφω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου (πρωτότυπο, ε; όπως και οι περισσότεροι Έλληνες άλλωστε!) κι εδώ και δύο χρόνια, από το '20 που κυκλοφόρησε το "Να μ' αγαπάς", δίνω τον αγώνα μου κυνηγώντας τα όνειρά μου ώστε ν' αφήσω κάτι στον κόσμο φεύγοντας...

- Το βιβλίο σου ΘΥΜΑΤΑ είναι το δεύτερο. Στο πρώτο, το Να μ' αγαπάς, ο κεντρικός άξονας ήταν η αγάπη και η απώλεια. Τώρα έχουμε να κάνουμε με θύματα και θύτες, πάλι όμως με την αγάπη και την αποδοχή. Πώς προέκυψε;

Νιώθω πως ο δικός μου δρόμος είναι η αγάπη. Γι' αυτήν θέλω να μιλώ, να γράφω, αυτήν προσπαθώ να επικοινωνήσω, αυτήν κοιτάζω και ακολουθώ. Μπορεί συχνά να βρίσκομαι στα σκοτάδια μου μα πάντα, πάντα, πάντα, έχω στραμμένο το βλέμμα στο φως. Δηλαδή, στην Αγάπη. Κι αγάπη δίχως αποδοχή, κατανόηση, σεβασμό, δεν υφίσταται. Επιλέγοντας, λοιπόν, να γράψω μια αρκετά σκληρή ιστορία όπως είναι τα ΘΥΜΑΤΑ, δεν θα μπορούσα να μην δείξω το πόση ανάγκη έχουμε όλοι από αγάπη και αποδοχή. Είμαστε τα δέντρα κι η αγάπη είναι το νερό, η αποδοχή η τροφή... Στην έλλειψή τους, μαραζώνουμε.

- Διαβάζοντάς το θα μπορούσε κάποιος να πει ότι χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο 1ο ξεκινάς με έναν φόνο -και δεν λέμε γιατί- και τα 2 από τα 3 θέματα που πραγματεύεσαι είναι η προσφυγιά και ο ρατσισμός. Στην Ελλάδα, είμαστε ρατσιστές;

Πιστεύω πως δεν έχει να κάνει με τη χώρα ο ρατσισμός. Δεν έχει εντοπιότητα. Μπροστά στο ξένο θα υπάρχει πάντα ο φόβος. Ξυπνούν οι ανασφάλειές μας, είναι στη φύση μας. Δεν εμπιστευόμαστε αυτό που δεν γνωρίζουμε, αυτό που δεν μοιάζει να είναι όμοιο με εμάς ή με ό,τι έχουμε συνηθίσει. Είναι ένας αυτόματος μηχανισμός άμυνας. Θέλει γενναιότητα και απέραντη καλοσύνη ώστε να παραγκωνιστεί αυτός ο αρχέγονος φόβος. Η εμπιστοσύνη κερδίζεται με τον χρόνο και τη γνώση που έρχεται μέσα από την εμπειρία.

- Στο δεύτερο μέρος έχουμε να κάνουμε με την αποδοχή της διαφορετικότητας και την ενδοοικογενειακή βία. Θα ρωτήσω πάλι. Έχουμε καταφέρει να αποδεχτούμε το διαφορετικό και να το εντάξουμε ως ίσο πριν την κοινωνία, μέσα μας;

Η ερώτησή σου εγείρει δύο σημαντικά ζητήματα όπου το ένα δεν ταυτίζεται αυτομάτως με το άλλο και δεν συνδέονται απαραίτητα. Το ένα είναι η ενδοοικογενειακή βία και το άλλο η αποδοχή της διαφορετικότητας. Την ενδοοικογενειακή βία αρχικά πρέπει να αναρωτηθούμε τί είναι αυτό που την πυροδοτεί. Πώς γίνεται ένας άνθρωπος θύμα κάποιου άλλου; Μπορεί, άραγε, ο κακοποιητής να συνειδητοποιήσει μια μέρα τις πράξεις του και να αλλάξει συμπεριφορά ή θα καταλήγει πάντα στη βία ως μέσω επιβολής των θέλω του και των απόψεών του; Αν υποθέσουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει, τότε δημιουργείται η απορία "τί είναι αυτό -ή ποιος είναι αυτός- που έχει τη δύναμη να συντελέσει σε αυτή την αλλαγή. Όλα αυτά είναι θέματα που με απασχολούν... Τα μελετάω, πάνω μου κι εντός μου πρωτίστως, Προσπαθώ να βρω πάντα εκείνο το μικροσκοπικό γρανάζι που "γυρνά" κάνοντας έναν άνθρωπο να συνειδητοποιήσει Ποιος είναι, Τι θέλει, Τι μπορεί να κάνει, Τι είναι αποδεκτό (νομικό, ηθικό) και τι δεν είναι να κάνει.

Το άλλο θέμα που έθιξες είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας και η ένταξή της ως ίση, πριν την κοινωνία, εντός μας. Ας σκεφτούμε λίγο ποια είναι η κοινωνία. Είναι ένα σώμα ατόμων αγνώστων προς εμάς; Όχι. Η κοινωνία είμαστε εμείς οι ίδιοι. Είμαστε τα ζωντανά κύτταρα που την αποτελούν. Επομένως, το πλέον λογικό για να υπάρχει ισορροπία, ανάπτυξη, σύμπνοια, πρόοδος, είναι η αποδοχή του ενός κυττάρου από το άλλο, ισότιμα, δίχως αστερίσκους και διακρίσεις. Το κάνουμε αυτό; Όχι, φυσικά. Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν μπορούν να απαντηθούν εδώ και τώρα, θα μας έπαιρνε ολόκληρη ημερίδα για να τους αναλύσουμε...

- Γιατί ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα; Ποιά είναι τα μέλη της; Γιατί πρέπει να υπάρχει μία κοινότητα που να ξεχωρίζει; Γιατί πρέπει να ενδιαφέρεται κάποιος για την σεξουαλικότητα του άλλου όταν αυτή είναι διαφορετική;

Για αρχή ας πούμε σε όσους δεν το γνωρίζουν πως πρόκειται για αρκτικόλεξο των λέξεων Λεσβίες Ομοφυλόφιλοι, Αμφιφυλόφιλοι, Τρανς, Κουήρ, Ίντερσεξ και το + αντιστοιχεί για συντομία σε όλες τις ταυτότητες φύλου κι ερωτικού προσανατολισμού που υπολείπονται. Το σύνολο όλων περιγράφεται ως "ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα". Η κοινότητα αυτή ξεχωρίζει επειδή ακόμα διεκδικεί τα δικαιώματα των ατόμων που την απαρτίζουν.

Φυσικά, δεν χρειάζεται κάποιος να ενδιαφέρεται για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του άλλου, αρκεί να υπάρχει η βεβαιότητα πως ο ερωτικός του προσανατολισμός δεν γίνεται η αιτία για να υφίσταται διακρίσεις, να δέχεται εκφοβισμό και κακοποίηση.

Δηλαδή, σε έναν ιδανικό κόσμο όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσα δικαιώματα, ο ερωτικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου των ατόμων θα μας ήταν αδιάφορα, όπως το χρώμα των μαλλιών, ας πούμε. Σήμερα όμως που οι ταυτότητες φύλου και ο ερωτικός προσανατολισμός γίνονται συχνά η αιτία να συναντούν κάποιοι άνθρωποι εξαιρετικές δυσκολίες σε όλα τα επίπεδα διαβίωσής τους, κάτι που μόνο ισότιμο δεν είναι, τότε δεν είναι απλά απαραίτητο αλλά είναι μέγιστη ανάγκη να συνεχίσει να υπάρχει μια οργανωμένη, ενωμένη σαν μία γροθιά κοινότητα που να μάχεται διεκδικώντας δικαιώματα και να λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας. Το αν υπάρχει πραγματικά, είναι άλλο θέμα, δυστυχώς...

- Πώς θα γίνει η λέξη "διαφορετικότητα" "ισότητα" ή "αποδοχή της μοναδικότητας του άλλου";

Προσωπικά, δεν με ενοχλεί η λέξη "διαφορετικότητα". Όλες οι λέξεις μας είναι το ίδιο χρήσιμες, όλες οι λέξεις οδηγούν στην εμπέδωση και την αποδοχή μέσα από την κατανόηση μίας κατάστασης. Άλλωστε, αν κοιτάξουμε προσεκτικά, πέρα από τα στερεοτυπικά μοτίβα με τα οποία συνηθίζει ο εγκέφαλός μας να καταγράφει και ν' αποθηκεύει πρόσωπα και εμπειρίες (για χάρη της γρήγορης μάθησης) θα δούμε ότι κανείς, φυσικά, δεν μοιάζει με κανέναν. Είμαστε όλοι μοναδικά πλάσματα, τόσο διαφορετικά!

- Συμφωνείς με τη χρήση του @ όταν δεν θέλουμε να δείξουμε το γένος;

Είναι θέμα αυτοπροσδιορισμού του ατόμου. Το σωστό είναι να ρωτάμε πώς το άτομο αυτοπροσδιορίζεται κι εκείνο θα μας κατευθύνει στον τρόπο που θα του απευθυνόμαστε. Προσωπική μου άποψη είναι πως η Ελληνική γλώσσα είναι αρκετά πλούσια για να περιγράψει με περισσή ευγένεια ακόμη και τα ... α-γενή πλάσματα!

- Κάποιος θα έλεγε "γιατί πρέπει να ξέρω τι κάνει ο άλλος στην ερωτική του ζωή; εγώ το λέω;" Οι straight το λένε φωναχτά, Λία;

Ναι, το λένε. Το φωνάζει η άνεση των κινήσεών τους. Το ότι μπορούν να βγουν μια βόλτα με τον άνθρωπό τους πιασμένοι χέρι-χέρι και ν' ανταλλάξουν αν το θέλουν ένα φιλί τρυφερότητας ή ακόμα και πάθους χωρίς να δεχθούν εκφοβισμό ή εξύβριση ή χλεύη. Αυτόν τον φόβο δεν τον αξίζει κανένας άνθρωπος. Πρέπει όλοι, όταν βγαίνουμε μια βόλτα με τον άνθρωπό μας να μην νιώθουμε φόβο αλλά ν' απολαμβάνουμε εξίσου χαρούμενες, τρυφερές στιγμές.

Πρέπει όλοι, επίσης, αν το επιθυμούν, να έχουν το δικαίωμα να παντρευτούν τον άνθρωπό τους, και να έχουν το δικαίωμα να μεγαλώσουν την οικογένειά τους υιοθετώντας παιδιά. Το έχουν τώρα όλοι αυτό το δικαίωμα; Όχι. Ποιοι το έχουν; Οι ετεροφυλόφιλοι, μόνο. Άρα, γι' αυτά τα δικαιώματα που μας στερούν αγωνιζόμαστε. Και καθώς αγώνας σιωπηρός δεν γίνεται, γι' αυτό οι ετεροφυλόφιλοι που έχουν κερδίσει τα κεκτημένα τους θα συνεχίσουν να μας ακούν μέχρι να δικαιωθούμε. Εκείνος, λοιπόν, που ισχυρίζεται πως δεν υπάρχει λόγος να μαθαίνει τι κάνει ο άνθρωπος με διαφορετική ερωτική ταυτότητα ή/και ταυτότητα φύλου από αυτόν, θα πρέπει να σκεφτεί πως η φωνή που ακούει είναι η φωνή των διεκδικήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας.

- Όλοι σου οι ήρωες είναι θύματα. Αλλά όλοι είναι και θύτες. Και δεν μπόρεσα να μην σκεφτώ αντίστοιχες καταστάσεις που υπήρξα και τα δύο. Αυτός ήταν ο στόχος; Να δείξεις ότι όλοι πέρα από θύματα γινόμαστε και θύτες;

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε περίεργα πλάσματα. Εστιάζουμε συνήθως σε όσα μας κάνουν οι άλλοι και όχι σε όσα κάνουμε εμείς στους άλλους. Πάντα κάπως προσπαθούμε να βγάλουμε την ουρά μας απέξω παρουσιάζοντας τον εαυτό μας ως θύμα. Επειδή είμαστε ευθυνόφοβοι, αυτό συμβαίνει. 

Αυτό που θέλησα να κάνω ήταν να στρέψω με τη γραφή μου την προσοχή τόσο σε αυτά που κάνουν το άνθρωπο-θύμα όσο και σε αυτά που κάνουν τον άνθρωπο-θύτη, κρατώντας όμως ίσες αποστάσεις. Προσπαθώ να δείξω πως όλοι ανεξαιρέτως κατά περιόδους στη ζωή μας αλλάζουμε ρόλους και ταυτότητες. Κι είναι πάρα πολύ εύκολο οι ρόλοι να αντιστραφούν. Αρκεί αυτό το "κάτι" που κάνει το γρανάζι να γυρίσει...

- Οι καταστάσεις που περιγράφονται στο βιβλίο είναι αυτές που πονάνε. Που όταν τις ακούει κάποιος στα ΜΜΕ γίνεται δικαστής και παίρνει θέση κρίνοντας. Εσύ, δεν κουνάς το δάχτυλο. πώς τα καταφέρνεις;

Α, είναι πολύ απλό! Προσπαθώ πάντα να μπαίνω στα παπούτσια του άλλου προτού αποκτήσω άποψη κι εκφέρω γνώμη!

- Οι σεξουαλικές προτιμήσεις έχουν ένα όριο; Θέλω να πω ότι υπάρχουν και θέματα ταμπού. Η αιμομιξία για παράδειγμα. Πότε κάτι είναι αρρωστημένο;

Στον έρωτα -αν αυτό εννοείς- δεν υπάρχει τίποτα αρρωστημένο και διαστροφικό ΟΤΑΝ (το τονίζω αυτό) αποτελεί πράξη ενηλίκων που συναινούν έχοντας πλήρη συνειδητότητα. 

- Στο τρίτο μέρος του βιβλίου οι δύο πρώτες ιστορίες ενώνονται. Και έρχεται η λύτρωση. Γιατί ήθελες ένα τέτοιο τέλος; Τελικά, πίσω από όλα τα λάθη, τα πάθη και τη βία που προκαλούν, επικρατεί η αγάπη;

Η αγάπη είναι επιλογή. Όταν αποκτούμε αντίληψη των λαθών, επίγνωση των παθών, συνειδητότητα του Εαυτού και των θέλω μας, ο δρόμος μας καθαρίζει. Η αγάπη, θεωρώ και το έχω ξαναπεί, είναι η μόνη αποσκευή που θα πάρουμε μαζί μας φεύγοντας από τη ζωή...

Όσο για το τέλος, μία τόσο δύσκολη, σκληρή ιστορία, χρειάζονταν ένα τέλος καθαρτικό, λυτρωτικό. Νομίζω όμως πως επίσης το όφειλα στους αναγνώστες του "Να μ' αγαπάς" που μου έστελναν μηνύματα πως πλάνταξαν στο κλάμα με το τέλος του (γέλια)

- Στην προσπάθειά μας να δείξουμε προοδευτικοί έχουμε χάσει το νόημα και κάνουμε τραγικά λάθη. Για παράδειγμα, για ν' αγκαλιάσουμε κάτι νέο γινόμαστε ρατσιστές απέναντι σε κάτι άλλο. Π.χ. οι φιλόζωοι φέρονται απαξιωτικά σε όσους αγοράζουν ζώα και δεν επιλέγουν την υιοθεσία αδέσποτων, κλπ. Γιατί, πιστεύεις, γίνεται αυτό; Πώς θα αλλάξει ώστε να μην γινόμαστε θύτες;

Ναι, συμβαίνει, όντως. Ο μόνος τρόπος για να πάψει να συμβαίνει είναι ο αλληλοσεβασμός και η κατανόηση. Για να διατηρούνται οι εύθραυστες ισορροπίες εντός της κοινωνίας. Υπάρχει χώρος για όλους. Αλλά για να υπάρξει χώρος για όλους πρέπει να παραμερίσουμε το Εγώ μας. Κι είναι βαρύ, το άτιμο...

- Ποιο είδος λογοτεχνίας πρεσβεύεις;

Γράφω κοινωνικά μυθιστορήματα. Υπηρετώ με σεβασμό κι άπλετη αγάπη τη λογοτεχνία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής.

[ Εδώ απαντώ σε ερώτημα ακροατή: Αν θα γράψω κάποια στιγμή και άλλο είδος και γιατί τόσο εμμονικά έχω σταθεί στη λογοτεχνία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής ενώ θα μπορούσα να αποδώσω εξίσου καλά στη μικρή φόρμα γράφοντας Διηγήματα ή να γράψω μυθιστορήματα που να απευθύνονται σε περισσότερους αναγνώστες]

Προς το παρόν, αυτό το είδος με εκφράζει. Γράφω επίσης Ποίηση, πρώτα και πάνω από όλα με την ποίηση έχω ασχοληθεί... Ωστόσο φοβάμαι να εκτεθώ ακόμα μέσα από μία έκδοση ποιητικής συλλογής... Ο καιρός θα δείξει τι άλλο θα κάνω...

- Γιατί να διαβάσει κάποιος το βιβλίο σου;

Γιατί θα βρει τον εαυτό του σε σημεία που δεν φαντάζεται!

- Τί διαβάζεις;

Γενικά τί διαβάζω; ή αυτή τη χρονική περίοδο τί διαβάζω; Λοιπόν, διαβάζω Δοκίμια, Πραγματείες, μυθιστορήματα και βεβαίως πολλή Ποίηση. Αυτές τις μέρες διαβάζω το "Εγχειρίδιο Ιχθύων" του Ρίτσαρντ Φλάναγκαν, το "Η Μουντζούρα" της Ιουλίας Λυμπεροπούλου, και το "Η άλλη σεξουαλικότητα" όπου εμπεριέχονται εφτά δοκίμια για τις σεξουαλικές διαστροφές. Ναι, μπορώ να διαβάζω έως τρία βιβλία μαζί χρονικά, φυσικά όχι ταυτόχρονα (γέλια)

- Θα ήθελες να γίνει ταινία κλπ;

Θα ήθελα το "Να μ' αγαπάς" να το δω μια μέρα σε Θεατρικό και νομίζω ότι τα "Θύματα" θα γίνουν όντως μια υπέροχη ταινία (γέλια)

- Επόμενο βιβλίο;

Γράφεται ήδη!